W ogrodzie pamięci

 13 sierpnia 2023

Joanna Olczak-Ronikier 

W OGRODZIE PAMIĘCI

    Sięgnęłam po tę książkę ponieważ lubię sagi rodzinne, losy ludzi żyjących w różnych epokach, zmagających się z różnymi problemami, świadków historii a jednocześnie tak do siebie podobnych. To właśnie taka opowieść.

    Dzieje rodziny Horwitzów. Autorka zaczyna swoją opowieść- dzieje swojej rodziny- w XIX wieku, kiedy jeszcze na mapie Europy nie ma Polski a kraj jest podzielony między zaborcami.

    Czytanie tych wspomnień to podróż w czasie i poznawanie codziennego życia, zmagań, trosk i radości.

    Liczna rodzina, której protoplastami był syn rabina Gustaw Horwitz i jego żona- córka bogatego żydowskiego kupca Julia Kleinmann. Wspólnie doczekali się dziewiątki potomstwa- 3 synów i 6 córek. Niestety Gustaw Horowit zmarł zostawiając żonę z małoletnimi dziećmi. Intelekt tej kobiety i jej zaradność życiowa jest dla mnie godna naśladowania. Prowadziła dom pełen dzieci, w którym kładziono nacisk na edukację, dobre maniery, wypełniony książkami, w którym mówiło się w języku niemieckim, który był językiem ojczystym Gustawa, rosyjskim, który był językiem urzędowym i w takim nauczano w szkołach i polskim bo ludzie ci czuli się Polakami.

    Zagmatwane z powodów wydarzeń historycznych losy wielu ludzi pokazują ile jesteśmy w stanie znieść, jak silne są więzi rodzinne i przynależność narodowa. Los i historia porozrzucał ich po całym świecie, przyszło im żyć w dwóch totalitaryzmach- komunistycznym i hitlerowskim. Większość z nich i ich dzieci nie doczekało starości, ginąc w więzieniach lub w czasie okupacji niemieckiej.

    Rodzice autorki książki Janina i Jakub Mortkowiczowie prowadzili w Warszawie wydawnictwo. Do grona ich najbliższych przyjaciół zaliczali się najwybitniejsi tamtych czasów- rodzina Żeromskich - Anna, Stefan i córka Monika, Maria Dąbrowska, Leopold Staff, Julian i Irena Tuwim. Lekarzem autorki był Janusz Korczak. 

    Rekomendacją dla tej sagi niech będzie Nagroda Literacka Nike przyznana w 2002 roku oraz blurb sygnowany przez Andrzeja Wajdę.

Wspaniała książka, wspaniała historia.